Diyabette Beslenme Tedavisi
Diyabette beslenme nasıl olmalıdır? Bu sorunun cevabına geçmeden önce diyabetin ne olduğuna değinmek gerekir.
Diyabet Nedir? Diyabette Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Pankreastaki insülin adlı hormonun yeterli insülin üretememesiyle ya da mevcut insülini kullanamamasıyla oluşan ve yüksek kan şekeriyle (hiperglisemi) seyreden metabolik bir hastalıktır. Uluslararası Diyabet Federasyonuna göre (IDF); Dünya genelinde 382 milyon yetişkin diyabet hastası olduğu tahmin edilmektedir. Diyabethastalığının üç çeşidi vardır:
✓ Gestasyonel Diyabet
✓ Tip-I Diyabet
✓ Tip-II Diyabet
Gestasyonel Diyabet
Hipergliseminin ilk kez hamileliğin 13-27. haftalarında veya 28.haftadan sonra doğuma kadar olan süreçte teşhis edildiği hasta alt grubunu ifade etmektedir. Gebelikten önce diyabete sahip kadınları kapsamamaktadır.
Tip-I Diyabet
Genellikle çocukluk veya gençlik çağında ortaya çıkan insülin hormonunun eksikliği sonucu oluşan hastalık çeşididir.
Tip-II Diyabet
Çoğunlukla 40 yaş üstü kişilerde görülen, yeterli miktarda insülin salgılanamamasıyla veya üretilen insülinin kullanılamamasıyla meydana gelen hiperglisemi durumudur.
Diyabetin Belirtileri
Diyabet hastalığı tedavi edilmediğinde aşağıdaki belirtiler görülebilmektedir:
✓ Çok yemek yeme
✓ Çok susama ve sıklıkla idrara çıkma
✓ Enerji eksikliği ve kilo kaybı
✓ Bulanık görme
✓ Yavaş iyileşen yaralar
✓ Kadınlarda vajinal kaşıntı
Diyabetin Tanı Kriterleri
| Test | Sonuç | Tanı |
| Açlık Kan Şekeri (mg/dL) | 100 ve altı | Normal |
| Açlık Kan Şekeri (mg/dL) | 100-125 | Bozulmuş açlık kan şekeri |
| Açlık Kan Şekeri (mg/dL) | 126 ve üzeri | Farklı günlerde test tekrarlanarak diyabet teşhisi konulmaktadır. |
| OGGT, 75g glikozla yapılan yüklemenin 2.saati (mg/dL) | 139 ve altı | Normal |
| OGGT, 75g glikozla yapılan yüklemenin 2.saati (mg/dL) | 140-199 | Gecikmiş glikoz toleransı |
| OGGT, 75g glikozla yapılan yüklemenin 2.saati (mg/dL) | 200 ve üzeri | Farklı günlerde test tekrarlanarak diyabet teşhisi konulmaktadır. |
| Hemoglobin A1C (%) Takip Testi | 5,4 ve altı | Normal |
| Hemoglobin A1C (%) Takip Testi | 5,5-6,4 | Gizli şeker için yüksek risk, diğer kriterlere bakılarak takip gerekmektedir. |
| Hemoglobin A1C (%) Takip Testi | 6,5 ve üzeri | Farklı günlerde test tekrarlanarak diyabet teşhisi konulmaktadır. |
Diyabette Beslenme
Diyabette beslenme tedavisinin temel amacı kan şekerini kontrol altına almak ve sürdürmektir. Hastanın diyeti kişisel ihtiyaçları göz önüne alınarak yaşam tarzına, kültürüne, ilaç kullanımına ve fiziksel aktivite durumuna göre tasarlanmaktadır.
Karbonhidratlar
✓ Tüketilen karbonhidratlar kan şekerini çok etkilemektedir. Bu yüzden vücuda alınan karbonhidratın miktarı ve tipi önemliolmaktadır.
✓ Karbonhidrat seçimi yapılırken besleyicilik açısından yüksek,(lif, vitamin ve mineral bakımından zengin) ilave şeker ile tuz içermeyen besinler tercih edilmelidir. Bunlar: Bazı meyvelerve sebzeler, baklagiller ile tam tahıl ürünleridir.
✓ Marul, salatalık, brokoli, domates, taze fasulye gibi nişastalı olmayan sebzeler çok fazla lif ve çok az karbonhidrat içerdiği için kan şekerini daha dengeli yükseltmektedir.
✓ Rafine karbonhidratlar, işlenmiş tahıl ürünleri ve nişastalı besin gruplarının daha az tüketilmesi gerekmektedir. (Özellikle beyaz ekmek, makarna, beyaz pirinç, düşük lifli tahıl ürünleri, patates, mısır, bezelye vb.)
Proteinler
✓ Diyabetli bireylerin beslenme planlarında önem arz eden bir diğer makro besin ögesidir. Sağlıklı bireyler için önerilen protein alımı olan 1-1.5g /kg/gün’dür. Diyabetli bireyler içinözel bir protein gereksinimi bulunmamaktadır.
Yağlar
✓ Sağlıklı bireylerin diyetlerindeki optimal yağ miktarı %20-35’tir. Diyabetik bireylerde de bu durum geçerlidir.
✓ Kolesterolü düşürmek ve kalbi korumak için tekli ve çoklu doymamış yağlar tüketilmelidir. Örneğin; ceviz, çiğ fındık, zeytinyağı, avokado, bazı balık türleri vb.
Vitamin ve Mineraller
✓ Altta yatan bir eksiklik olmadığı sürece multivitaminlerin veya mineral takviyelerinin diyabetli kişilerde kullanımı önerilmemektedir.
✓ Metformin alan kişiler için eksiklik mevcutsa takviyeler yıllık değerlendirmeye göre kullanılmalıdır. (Özellikle B12 Vitamini)
✓ Diyabetli kişilerde glisemiyi iyileştirmek için krom, D vitamini gibi mikro besin ögeleri veya tarçın, kurkumin, aloe vera gibi herhangi bir bitkisel takviyenin rutin kullanımı kanıtlarla desteklenmediği için önerilmemektedir.
Alkol
✓ Alkol gecikmiş hipoglisemi riskini arttırabileceğinden önerilmemektedir. Fakat eğitimi olan ve farkındalığa sahip bireyler (kadınlar günde en fazla 1 erkekler 2 kadeh)tüketebilir.
Sonuç olarak diyabette beslenme tedavisi önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden hastaların diyetinin beslenme uzmanı ile planlanması gerekmektedir. Siz de uzman klinik diyetisyenlerimizden destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ya da hemen formu doldurarak randevu oluşturabilir, diyabette beslenme konusunda detaylı bilgi alabilirsiniz.